MUZIEK OVER TREINEN

Vanaf het begin van de stoomtreinen hebben componisten zich daardoor laten inspireren. Vanaf halverwege de twintigste eeuw valt de stoomtractie weg, maar spoorwegen ,treinen en stations blijven inspireren.

Hieronder in chronologische volgorde spoormuziek, te beginnen in 1836.

Johann Strauss sr schrijft in 1836 Eisenbahn-Lust ter gelegenheid van de opening van de spoorlijn van Wenen naar Breclav. Het klinkt zo.

In 1840 schrijft Mikhail Glinka zijn Reislied (Travelling song) in het Russisch. Kort maar krachtig . De trein 'vrijer dan de wind'. Hier op Youtube

Charles-Valentin Alkan is bevriend met Chopin en Lizst. Pianoacrobatiek. Hier op Youtube. Uit 1844 Le Chemin de Fer.

Van Hector Berlioz is de cantate Le Chant des Chemins de Fer (het lied van de spoorwegen) in opdracht van de Chemin de Fer du Nord te gelegenheid van de opening van de spoorlijn van Parijs naar Lille en Brussel in 1846.  Berlioz had net een Europese tournee per kostkoets gemaakt en was mede daardoor een groot pleitbezorger van de spoorwegen. Een groot werkstuk hier in audiouitvoering op youtube.

Antonín Dvorák Is een echte trainspotter. Hij hangt het liefst rond op het Franz-Josef Station in Praag en kletst met de machinisten. Zijn Humoresque nr 7 uit 1894 met een heel bekende melodie kreeg in de volksmond een scatologische liedtekst over het verzoek: 'Niet van het toilet gebruik maken als de trein stilstaat op het station'.

De Brit Percy Grainger hield er van te componeren tijdens treinreizen, met al z'n papieren om zich heen uitgestald. In 1908 schrijft hij Arrival Platform Humlet ( liedje om te neuriën op het aankomstperron). Hij wacht op de vertraagde trein met zijn liefste er in en drentelt op en neer. Hier op Youtube

op 7  mei 1915 werd de Amerikaanse Lusitania getorpedeerd door een Duitse onderzeeër. Meer dan duizend mensen kwamen om. Een Amrikaanse ramp. Charles Ives staat in New York  perron  van de elevated railway bij Hanover Square North en hoort een draaiorgel Sweet Bye an Bye spelen. Een voor een gaan de mensen op het perron meezingen. Over deze 'kippenvel' ervaring schrijft hij From Hanover Square North, at the End of a Tragic Day, the Voice of the People Again Arose.  Overigens is het stuk The Celestial Railroad (de hemelse spoorlijn) uit 1925 van Charles Ives veel duidelijker een spoormuziek.

In 1988 was de première van het driedelige Different Trains van Steve Reich door het Kronos Quartet.

Tijdens de tweede wereldoorlog reisde  Steve Reich per trein heen en weer tussen New York en Los Angeles om zijn ouders te bezoeken. Jaren later realiseerde hij zich dat hij in die jaren in Europa -als Jood- in heel andere treinen had kunnen zitten. Holocaust Trains.

Het stuk Different Trains bestaat uit 3 delen:

• America-Before the War (movement 1)  
• Europe-During the War (movement 2)
• After the War (movement 3)
• Een videouitvoering van de 3 delen vindt u hier

 Bijzonder is hier dat fragmenten gesproken tekst als onderdeel van de muziek worden gebruikt. In het America-Before the War deel  halen Reich's gouvernante Virginia en Lawrence Davis, een Pullmann witkiel,  herinneringen op. . In het Europe-During the War deel spreken de holocaust- overlevenden Paul, Rachel, and Rachella. Tenslotte in het After the War deel zijn we weer in Amerika ,waarin zowel geïmmigreerde overlevenden en gevestigde Amerikanen spreken.