AUKE VAN DER WOUD - Een nieuwe wereld

Rond 1850 ontwaakte Nederland uit zijn lethargische Jan Salie geest en kwam ‘het moderne’ in beweging. Het tijdperk van ondernemers, bestuurders, ingenieurs en medici begint. Belangrijk onderdeel hiervan is de opkomst van massacommunicatie en massamobiliteit.

Auke van der Woud heeft met zijn boekenreeks: Een Nieuwe Wereld, Het ontstaan van het moderne Nederland  (2007),  Koninkrijk vol sloppen, Achterbuurten en vuil in de negentiende eeuw (2010) en De Nieuwe Mens, de culturele revolutie in Nederland  rond 1900 (2015)  dit moderniseringsproces indrukwekkend in beeld gebracht

Auke van der Woud (1947) is emeritus hoogleraar architectuur- en stedenbouwgeschiedenis van de Rijksuniversiteit Groningen. Hij ontving in 2007 de Libris geschiedenisprijs en in 2010 de Rotterdam-Maaskantprijs. De Rotterdam-Maaskantprijs is een oeuvreprijs voor een of meer personen die het debat over architectuur, landschapsinrichting en stedenbouw in belangrijke mate stimuleren met publicaties, onderwijs of opdrachtgeverschap.

Het boek Een Nieuwe Wereld; het ontstaan van het moderne Nederland is en eminente bijdrage aan de mobilistiek. (460 pagina’s!)

        Zie de passage op p. 15 van dit boek:

 "De negentiende-eeuwse ideeën over het beheersen en dienstbaar maken van de natuur (opgevat als de materiële werkelijkheid) zijn belangrijk voor dit boek dat over het ontstaan van het moderne Nederland gaat. 'Het moderne' is een wijd begrip: wie het wil behandelen , kan niet anders dan selectief te werk gaan. De selectie die hier is gemaakt, behandelt de infrastructuur voor massacommunicatie en massamobiliteit, een van de belangrijkste pijlers van onze huidige samenleving. Het boek gaat over de eerste ontwikkelingsstadia van deze infrastructuur, het beschrijft in zekere zin de prehistorie van onze massale drang om te communiceren en te bewegen."

Ik zal hier deze bijdrage een de Mobilistiek illustreren door enkele fragmenten uit de boek te presenteren. Bedoeld als een stimulans om het hele boek ter hand te nemen.

Na een overdruk van de inhoudsopgave komt het inleidende hoofdstuk(je) Perpetuum Mobile aan de orde. Dit toont de brede blik van de historicus, die zich niet de zelfbeperking hoeft op de leggen van de gespecialiseerde econoom, socioloog of technoloog. Let op het gebruik van de kernbegrippen ’stelselmatig/systematisch’ en ‘normaal’ enerzijds en ‘beschaving’ en ‘tijdgeest’ anderzijds.

Daarna uit het dertiende hoofdstuk Sporen tussen steden de paragrafen:

            -Zonder mobiliteit geen beschaving en -De regels van het reizen.

En uit hoofdstuk 15 De harde weg voor snel verkeer de paragrafen:

            -Miljoenen reizen met de tram en -Rijwielen en automobielen